Ülkelerin sanat eğitimi politikalarını ele aldığım dosyaya II.Kısım ile devam ediyorum. Bir önceki yazımda örnek verdiğim ülkelere bu yazımda başka ülkelerden öneklerle devam edeceğim:

*İngiltere’de 2007 sonlarında Hükümet, Çocuk Planı içerisindeki bir öneriyle her çocuk için her hafta 5 saat kültür sanat aktivitelerinin okul müfredatında yer alacağını duyurmuştur. Çocukların ve gençlerin serbest zamanlarda sanatsal yeteneklerini geliştirmeleri hedeflenmektedir. Ülke çapında ki sanatsal alanlarda 10 “öncü” ile hem okulda hem okul dışında gençlerde yaratıcılığı teşvik etmek için 2008 yılında hükümetin başlattığı 24 milyon GBP bütçeli "Find Your Talent" programı ile gençlere haftada beş saat yüksek kalitede kültürel deneyimlerle karşılaşma fırsatı verilmiştir. Bu sebeple büyük Yaratıcı Ortaklık programı ile daha fazla yatırım yapılmıştır. “Yaratıcı Ortalık” programı bölümleri bir yaratıcı faaliyet öğrenme imkânı için “Okullarda Yaratıcılık” programını teşvik etmiştir. Bu program İngiltere Sanat Konseyi kaynağı ile 2008’de başlamıştır. Bir eğitim danışmanı ile birlikte, eğitim standartlarını yükseltmek ve müfredatta yaratıcı öğrenme süreçlerinin teşviki aracılığıyla becerilerini geliştirmelerini sağlamak amacıyla her okul 40.000 GBP bağışı kabul etmektedir. (www.culturalpolicies.net,04.12.2017).

*Danimarka’daki zorunlu okulun ilk yıllarında çocuklar aktiviteler yoluyla matematiksel, dilsel ve bilimsel yeterliliklere ulaşırlar. İlköğretim ve alt ortaöğretimde öğretim saatleri pratik sanat konularını içeren 3 genel konuya bölünmüştür. Zorunlu sanat konuları müzik, görsel sanatlar ve el sanatlarıdır. 8. ve 9. sınıflardaki çocuklar çekirdek müfredat seçeneği olarak drama, medya sanatı, fotoğraf ve medyayı seçebilmektedirler (eng.uvm.dk).

İlköğretimde zorunlu sanat konuları müzik, görsel sanatlar ve el sanatlarıdır. 5/6 yaş-15 yaş arasında alt ortaöğretimde görsel sanatlar, müzik, drama, el sanatları ve medya sanatı seçmeli olarak verilmektedir. 1. ve 3. sınıflar arasında 430 saat ve 4. ve 6. sınıflar arasında 690 saat sanat eğitimi verilmektedir.( http://eacea.ec.europa.eu). Danimarka’da danışma kurulu niteliğinde olan Kültür Bakanlığı çocuklara, kültür ve sanata yönelik aktiviteler düzenlemekle görevli, Network for Children and Culture adıyla yeni bir birim açmıştır. Bu birim, Danimarka Kütüphane ve Medya Birimi, Ulusal Kültür Miras Ajansı, Sanat Konseyi, Danimarka Film Enstitüsü, Kültür Bakanlığı, Eğitim Bakanlığı, Sosyal Yardım Bakanlığı kapsamında 4 Bakanlık kurulu temsilcileri ve 3 bakanlığı bir araya getirir. Birim, hükümetin çocuklar ve kültürel faaliyetler için finans sağlamasını ve sanatın çocuklara en etkili şekilde kazandırılmasını sağlamak ile yükümlüdür (eacea.ec.europa.eu).

*Fransa’da tüm disiplinler dâhilinde, sanat eğitimi alanlarını genişletmek ve daha birçok etkinlik projelerini eğitim kurumlarının ve sanatsal yapıların arasındaki ortak çalışmalarını artırmak için Eğitim Bakanlığı ile Kültür ve İletişim Bakanlığı işbirliğinde faaliyet göstermektedir. Fransa’da ilköğretim seviyesinde görsel sanatlar, müzik ve el işi dersleri zorunludur. Alt öğretim müfredatında ise görsel sanatlar, müzik, el işi ve medya sanatları zorunlu ders olarak yer almaktadır. Fransa’da dans, ilköğretim ve alt orta öğretimde kültürel ve estetik konudan daha çok teknik gereksinimleriyle atletik/sanatsal bir konu olarak düşünülmektedir. Müfredatta sanat eğitimi 1 ve 4. sınıflar arasında 100 ile 120 saat arasında iken, 6 ve 9. sınıflar arasında 60 ile 80 saat arasında verilmektedir (eacea.ec.europa.eu).

Fransa’da Socle Commun (Ortak Kuruluş) olarak adlandırılan kuruluşta öğretmenlerin sanatsal ve diğer konular arasında bağlantı kurmalarını desteklemektedir. Örneğin; görsel sanatlar ve geometri arasında, beden eğitimi ve dans arasında, Fransızca ve tiyatro arasında gibi (eacea.ec.europa.eu).

* İsveç’te 1 ve 5 yaş arasındaki çocuklara Förskola adı verilen okullarda belediyeler tarafından eğitim sağlanmaktadır. İlk ve ortaöğretimde sanatta temel eğitim zorunludur. Müfredatta resim, müzik ve el sanatları dersi yer almaktadır. 1, 2 ve 3. sınıflarda müzik, 4, 5 ve 6. sınıflarda müzik ve el sanatları, 7, 8 ve 9. sınıflarda müzik, resim ve el sanatları dersleri zorunludur.

Müzik eğitiminin amacı, öğrencilere hem müzik dinletilerek hem de müzik dinlemeleri sağlanarak bilgilerini geliştirmektir. Öğrencilere ses, müzik aletleri, dijital araçlar ve müzikal kavramlar öğretilerek farklı müzik türleri ve sembollerin kullanımıyla ilgili bilgi edinmeleri sağlanmaktadır (www.skolverket.se).

İsveç’te estetik program bir kolej hazırlık programıdır. Programın içeriğinde resim ve tasarım, müzik, dans, estetik ve medya dersleri bulunmaktadır. Programdan başarılı olarak mezun olduktan sonra, öğrenciler ağırlıklı olarak sanatsal, beşeri ve sosyal bilimler alanında üniversite eğitimi alabilmektedirler (www.skolverket.se).

*Japonya’da okul öncesi müfredatını incelediğinde sanat etkinliklerinin müzik ve origami üzerinde yoğunlaştığı görülmektedir. Müzikte, çocuklar şarkı söyler ve basit müzik aletleri ile tanışırlar. İlköğretim kademesinde de müzik, ilköğretim okul müfredatının ayrılmaz bir parçasıdır. Şarkı söylemeyi, sözsüz performansı ve hem Batı hem de Japon müziğinin takdirini içerir. 1. sınıf öğrenciler, küçük klavye ve rüzgâr aletleri üzerinde ezgiler ve basit armoni çalmayı öğrenirler. Ayrıca, müzik okumak için resmi bir talimat alıyorlar. Çeşitli aletlerin kullanılması yoluyla basit eşliklerin müzikal ifadesi ve doğaçlamaları teşvik edilir. Bütün çocuklara, Bach, Handel, Beethoven ve Schubert gibi ortak Japon ve Batı klasik eserleri tanıtılmaktadır. Ayrıca Japon sanat eğitimi müfredatı, bazı temel sanatsal becerilerin kazanılması ve sanatsal yaratım süreci için organize bir yaklaşım sağlar. Resim çizme ve boyama kullanımı, pastel boya kalemlerinin üst sınıflarda suluboya renklendirilmesine kadar uzanır. Resmi kompozisyon eğitimi ve perspektif, derinlik ve boyut, ışık ve gölge gibi özel tekniklerin kullanımı, 3. sınıfta başlar. Resim baskılama, 1. sınıfta kâğıt baskılarla başlar ve 5. ve 6. sınıftaki oyma tahta baskılarla sonuçlanır. Heykele benzer şekilde yaklaşılır. 3. sınıftan başlayarak, öğrencilere ilk eskiz yapmaları ve oluşturmak istedikleri nesneler için modelleme öğretilmektedir. (http://members.tripod.com/h_javora/jed5.htm)

* Almanya’da sanat eğitimi ve uygulamaları kanunlara göre devletin denetimi altındadır. Özel finansörler ve eyaletlerdeki ortakların kurduğu merkezi sosyal bir yapı tarafından öğrenciler için sanat eğitimi programları ve uygulamaları desteklenmektedir, sanat eğitiminin sorumluluğu eyaletlere aittir. Sanat eğitimi 1 ve 2. Sınıflarda 100 saat, 3 ve 6. sınıflar arasında 100 ile 120 saat arasında, 7 ve 10. Sınıflar arasında ise 40 ile 60 saat arasında verilmektedir. Sanat eğitimi kapsamında ilköğretimde ve alt orta öğretimde görsel sanatlar, müzik, el işi dersleri zorunlu, drama ve dans dersleri seçmeli olarak verilmektedir (eacea.ec.europa.eu). 

Değişen nitelik ve kapsam bakımından sınıfta eğitim ve aynı zamanda bireysel eğitim yapılanması her alanda korunur. Ulusal düzeyde “Kültür ve Okulu” programı ile (sanatçılarda dâhil olmak üzere ders dışı eğitimde işbirliği ağı için) eyaletlerin bazılarında, iyileştirme amaçlı girişimlere ve düzenli programlara yer verilmiştir. North Rhine Westphalia ve Baden-Wuerttemberg’ de eyalet hükümetleri tarafından yeni planda sanat eğitiminin güçlendirilmesi önerilmiştir (www.culturalpolicies.net,26.12.2017). Almanya’da müze gezileri oldukça yaygındır. Bazı müzeler öğrencilerin ilgisini çekmek amacıyla haftanın belirli günü ücret almamaktadır. (eacea.ec.europa.eu)

*Çin’de son yıllarda, eğitim kurumlarında sanat eğitiminde hızlı bir ilerleme sağlanmıştır. Sanat eğitimine ilişkin bilimsel bir yönetim sistemi, ülkede her sosyal sınıfı kapsayacak şekilde oluşturulmuştur. Birçok kurumda, seçmeli sanat dersleri kendi öğretim programlarına dâhil edilir ve krediler sayılır. Sanat eğitimi, ilk ve orta dereceli okullarda öğretimin önemli bir bileşenini oluşturmaktadır. Okullar için daha önce yapılmış bütün öğretim programları, müzik, güzel sanatlar derslerini şan, müzikal bilgi ve beğeniyle, resim, sanat ve zanaatlarla, güzel sanatların içeriği olarak değerlendirecek şekilde dâhil etmiştir. Ana bileşen olarak ekstra müfredat sanat etkinlikleri, okullarda sanat eğitiminde önemli bir yere sahiptir. Ekstra müfredat faaliyetleri olarak, okulların çoğunluğu her çeşit sanat ilgi grubu, öğrencileri sanat dernekleri kurmuş ve düzenli okul sanat festivalleri düzenlemiştir. Çoğu il ve ilçe de buna göre öğrenci topluluğu ve öğrencilerin sanat festivallerini organize eder ( http://www.edu.cn/20010101/21911.shtml).

*Amerika’da ortaöğretim temel eğitimin bitiş zamanına göre 7. veya 9. sınıftan başlayıp 12. sınıfın sonuna kadar devam etmektedir. Amerika’da genel olarak zorunlu eğitim 16 yaşına kadar sürer. Ortaokul genellikle, 11-12 yaşındayken başlar ve ortalama üç yıl sürer. Ortaokul, Amerika Birleşik Devletleri'nde ücretsizdir ve zorunlu ve seçmeli dersleri kapsar. Bu aşamadaki müfredat, matematik, fen, İngilizce, sosyal bilgiler, sanat ve beden eğitimini kapsamaktadır.

Sanat eğitimi zorunlu tutulmuştur. Sanat / Görsel Sanatlar adları altında gerçekleştirilen programda koro, band, orkestra, tiyatro, sanat, seramik, fotoğrafçılık ve dans, sahne gibi seçmeli dersler vardır.

*Türkiye’de sanat eğitimi ilk, orta ve lise düzeyinde, ‘görsel sanatlar’ dersi kapsamında verilmektedir. Ülkemizde sanat eğitimi uygulamaları okul dışı herhangi bir aktivite veya etkinlikle desteklenmemektedir. Çocuk ve gençlerin sanatsal faaliyetleri için finansal kaynak ve imkân sağlayan herhangi bir sistem de bulunmamaktadır. Sanat eğitimine ayrılan zaman anlamında ise; ortalama Avrupa Ülkelerinin hemen hemen yarısında ilköğretim düzeyinde 50 ve 100 saatlik bir zaman dilimi iken, alt ortaöğretimde bu süre 25 ve 75 saatlik zaman dilimi olarak görülmektedir. Literatüre bakıldığında daha önce hazırlanan araştırmaların bulgularıyla, sanat eğitimine ortaöğretimde harcanan zamanın yetersiz kalması anlamında paralel olsa da, bu durum ilköğretim düzeyinde daha karmaşık görünmektedir. Ayrıca bahsi geçen ülkeler arasında, Türkiye ve Dünya ülkelerinin sanat eğitimi ve uygulamalarında belirgin düzeyde farklılıklar bulunmaktadır.

Bizim örgün eğitim sistemimizde Görsel Sanatlar adıyla yer alan sanat eğitimi, diğer alan eğitimleri kadar önemlidir. Günümüzde sınav notlarının kazandığı önem hepimizin malumu. Öte yandan sanat eğitiminin bireye ve bireyle birlikte topluma kazandırdığı ilginin, okulda sanat yoluyla öğrendiklerini okul dışındaki hayatları ile ilişkilendirme ve bağlantı kurma yeteneğinin, bilişsel ve duygusal gelişimin arasındaki dengenin gerçekleşmesi sanat eğitimine bağlıdır. Görsel sanatlar eğitiminin önemi; sorgulayabilen, gelişen, geliştirebilen, estetik kaygı güden, değerlendirme yapabilen bireylerin yetişmesi ve bu bireylerin topluma kazandırdığı nitelikler ile ortaya çıkmaktadır. Yaratıcı, üretken ve özgün ürünler ortaya koyabilen bireyler,  sanat eğitimi ile desteklenmiş bir eğitim anlayışı sonucunda topluma katkı sağlayacaklardır. 

Görüldüğü gibi sanat eğitimi örneklerini paylaştığım ülkeler, kendi sanat eğitimi politikalarını oluşturmuş, okul müfredatında sanat eğitimini zorunlu kılmış, saatlerini arttırmış,  okul dışında sanat etkinlikleri gerçekleştirmiş, özel kişi ve kurumlarla işbirliğine giderek sanat etkinliklerini çeşitlendirmişlerdir. Yazımın başında Albert Einstein’ın hayal kurmakla ilgili sözünü alıntılamış, yeni bir kavrayış ve beceri içeren 21. Yüzyıl anlayışına değinmiştim. Dünya ülkelerinin sanat eğitimine gösterdiği özeni aslında çocukların, gençlerin 21.yüzyıl anlayışına, değişen ve daha da değişecek yaşam tarzına hazırlama gayreti olarak yorumluyorum. Dünyayı yakalamanın etkin, uygulanabilir ve sürdürülebilir kültür politikaları ile mümkün olacağını artık görmeliyiz.  

Ülkemizin çocuk ve gençlerinin yeni eğitim öğretim yılında sanat eğitiminin artması ve çeşitlenmesi dileklerimle,

Sanatla Kalın