Tıpkı günümüzde olduğu gibi geçmiş tarihte Çin’de ortaya çıkıp dünyanın diğer bölgelerine yayılan salgın hastalık .Avrupa nüfusunun üçte birinin ölümüne sebep olan bir dönem tüm insanlığın hiçbir tedavi yöntemine cevap vermeyen korkulu rüyası virüs.
Tarihe “Kara Ölüm” olarak geçen etkisi yıllar boyunca atlatılamayan ve önüne bir türlü geçilemeyen büyük salgın veba salgını Kara Ölüm..
Kara Ölüm, Kara Veba ya da Büyük Veba Salgını 1347 - 1351 yılları arasında Avrupa'da büyük yıkıma yol açan ve 18. yüzyıla kadar tüm dünyada milyonlarca insanın ölümüne neden olan veba salgınıdır.
Tarihte yaşanılmış birçok savaştan daha fazla can kaybına sebep olmuş bir felakettir. Etkisi o kadar büyüktü ki birkaç yılda 100 milyona yakın kişinin hayatını kaybetmesine sebep olmuş ve dünya tarihinin gidişatı değiştirmişti.Peki büyük veba salgını ya da en bilinen adıyla Kara Ölüm nasıl yayılmıştı? Sonuçları Avrupa’nın geleceğini nasıl şekillendirmişti?
İpek Yolu...
Yüzyıllar boyunca uğruna savaşlar yapılan, kontrolünü ele geçireni bir anda en büyük güç haline getiren, uğruna büyük mücadelelerin verildiği ve tarih boyunca ticaretin en önemli geçiş kapısı olmuş İpek Yolu’nun milyonlarca insanın felaketine yol açacak virüsü taşıyacağını kim bilebilirdi ki?
Çin, tarihinde her zaman olduğu gibi kalabalık nüfusu ve ilginç beslenme alışkanlıkları ile büyük veba salgınının da ilk olarak görülmeye başlandığı ülkeydi.İlk olarak Çin’de görülen bu hastalık
Asya’lı tacirlerin Çin’den satın aldıkları bakterilerle dolu kürkleri
Avrupa’ya satması yoluyla bulaşmıştı.Bu vebalı kürkler İpek Yolu’nu aşmış ve dünyanın diğer bölgelerine yayılmaya başlamıştı.
Oradan da muhtemelen Akdeniz ve Avrupa’daki ticari gemilerde seyahat eden siyah fareler üzerinde yaşayan pireler tarafından yeni bölgelere taşınmıştı. Ancak virüsün Avrupa’yı baştan sona esir alması askeri operasyonlar sonrası gerçekleşti.Hastalığın özellikle Avrupa’da yayılmasının ve en büyük etkisini göstermesinin bir başka önemli nedeni de o dönemde Avrupa’da hakim olan pislik, temizlenmeme, hızlı nüfus artışı ve beslenme sorunlarıydı. İyi beslenemeyen insanlar hastalıklara karşı dirençsizdi. Kentler temiz tutulamadığı için her yere yayılan milyonlarca fare ve pireler vebanın hızla yayılıp ölümlerin artmasına neden oldu.Dönemin tıp bilgisi de hastalığı durduramıyor, salgın hızla yayılıyordu.İnsanlar ekonomik imkânların arttığı şehirlere göç ediyordu. Bu hareketlilik salgının yayılmasında etkili olan etkenlerden biriydi. O zamanlar seferden veya ticaret gemilerinden gelen hemen herkesin hastalık taşıdığına inanılıyordu.Hastalık, mikrop kapıldıktan birkaç gün içinde etkisini göstermeye başlıyordu. Aniden ortaya çıkan baş ağrısı, yüksek ateş, titreme, kusma, nefes darlığı, deri lekeleri, burun kanaması, kan tükürme ve vücut renginin değişmesi gibi etkileri vardı.Mikrop, tükürük ve öksürük ile tüm insanlığa hızla yayılıyordu. Oksijenin azalmasından dolayı vücudu mosmor kesen hastalığa ‘’Kara Ölüm’’ denilmeye başlandı.Doktorlar salgını durdurmak için her yolu deneseler de durmadı. Binlerce insan çığ gibi yayılan bu hastalık yüzünden ölüyordu.Avrupa nüfusunun yaklaşık üçte biri yok olurken tüm dünya ekonomik ve psikolojik çöküş sürecine girmişti.Osmanlı da bu virüsle tam 100 yıl uğraştı.Osmanlı coğrafyasının neredeyse tamamına yayılan salgından kaçmak mümkün olmadı.En büyük kayıpları da İstanbul verdi. Ekonomi durma noktasına geldi. Kepenkler kapandı ve hiçbir tüccar sokağa çıkamadı.
Dört yılın sonunda salgın yavaş yavaş son bulmaya başladı.
Ekonomik, psikolojik ve politik etkileri ise tüm dünya için yıkıcı olmuştu.Veba bu dönemden sonra farklı yüzyıllarda Avrupa’da birkaç kez daha tekrarladı.Ancak hiçbiri 1347 -1351 yılları arasında yaşanan salgın kadar büyük değildi.Geçmişte yıkıcı etkileriyle tüm dünyayı sarmış, büyük salgınlara ve sayısız ölüme neden olmuş olan bu hastalığın, antibiyotiklerin geliştirilmesi ve yaygınlaşması ile birlikte son dönemlerde yok olmaya başladığı görülmektedir.
Şimdi ise gelelim Kara Veba ile Koronavirüsün ortak noktalarına.
Her iki hastalık da Çin ve Orta Asya'da ortaya çıkmış ve tüm dünyaya yayılmıştır.Kara Veba, Avrupa'ya Asya'lı tacirlerin Çin'den satın aldıkları Vebalı kürkleri satmasıyla yayılmıştır.
Koronavirüs, günümüz şartlarında ülkeler arası seyahat eden turistler sebebiyle Avrupa ve Amerika'ya ulaşmıştır.Kara Vebadan etkilenmeyen tek ülke buzlar adası İzlanda idi.Koronavirüsde Antarktika hariç tüm kıtalara ve 118 ülkeye yayıldı.Kara Veba da Koronavirüsü ile benzer semptomlara sahiptir.İnsandan insana bulaşması ise Korona virüsü ile uyuşan en yüksek semptomdur.
İnsanlık tarihi çok sayıda kıtalar arası öldürücü salgın hastalık gördü. Her yeni yüzyılda farklı virüsler ortaya çıkmaya ve bilim adamlarını şaşkınlığa uğratmaya devam ediyor.Bilim insanları ve doktorlar koronavirüsle ilgili çalışmalarına devam ediyor.Tarih boyunca insanlar savaşlardan çok salgın hastalıklardan öldü.Pandemi salgınlar dünyada milyonlarca insanın ölümüne neden oldu. Şu anda da pek çok ülke koronavirüs nedeniyle panik yaşıyor.Dünya şimdi çok şükür koronavirüs konusunda Ortaçağ’daki veba tehlikesinden tabiki çok uzakta.Dünyanın gördüğü en öldürücü pandemi salgınlarından biri olan Koronavirüse karşı çok ciddi tedbirler almak zorundayız.Tarih bizi uyarıyor pandemi salgınların şakası yok diye.
Şunu unutmamak gerekir ki; ''Tarih tekerrürden ibarettir.''
Tüm dünyayı kaosa sokan bu zor günlerin biran önce geçmesi temennisiyle sağlıcakla
kalın..
