PARKHAYAT Hastanesi’nden Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Gülengül Köken, Afyon Postası’ndan Esma Azbay’ın sorularını yanıtladı. Oruç tutmak isteyen gebelerle emziren annelere tavsiyelerde bulunan Prof. Dr. Köken ile yapılan söyleşiye kulak verelim: Esma Azbay: Ramazan ayı öncesinde oruç tutmak isteyen gebelerimizin ve emziren annelerimizin beslenmelerini konuşmak istiyorum. Öncelikle gebelik veya emzirmek oruç tutmaya engel mi? EMZİRME KALİTESİNİ ORUÇ TUTMAK ETKİLEMİYOR AMA… Her gelen gebemiz oruç konusunda çok soru soruyor bize. Öncelikle oruç tutmak gebeliğin dönemine göre, hastaların durumuna göre, gebelik haftasına göre, hastanın kilosuna, tansiyonuna, şekerine göre, bazı hastalıkların olup olmamasına göre değişiyor. Gebelikte olan her hastaya oruç tutun demiyoruz. Bazılarına tutabilirsiniz derken, bazılarına tutmayın diyoruz. Emzirme dönemi daha rahat aslında. Emzirme döneminde eğer ilk 2-3 ayda değilse oruç tutabilirsiniz diyorum. Çünkü emzirme kalitesini oruç tutmak çok etkilemiyor. Emzirme döneminde 24 saatten fazla aç kalırsa ve susuz kalırsa, o zaman sütü azalabiliyor. Ama daha yeni doğum yapmış, 1 aylık, 2 aylık, 3 aylık bebeği var, bebeğin kilo almasında azlık var; anne emzirme döneminde tuttuğu zaman sütü kesiliyor, halsiz kalıyorsa tutmamalarını söylüyorum. BİR GEBEYE 30 GÜN ORUÇ TUT DİYEMİYORUM Gebelik döneminde hasta eğer ilk 3 ay içerisinde değilse, son 3 ay içerisinde de değilse; gebeliğin orta dönemlerindeyse, hiçbir sorunu yoksa, sağlıklı bir gebe ise o zaman oruç tutabilirsin diyorum. Ama hepsini tutmayabilirsin, bir gün oruçlu olup bir gün ara verebileceğini ya da çok zorlanmıyorsa iki gün oruçlu olup bir gün ara vermesini söylüyorum. Kötü hissettiğinde, halsiz kaldığında, tansiyonu düştüğünde bırakması gerektiğini söylüyorum. Hiçbir sorun yaşamadığını söyleyen, zorlanmayan, idrar yapmada sorun olmayan, bebek hareketlerinde azalma hissetmeyen gebelerede oruç tutabileceklerini söylüyorum. Fakat oruç tutan gebelerin yakın takibini yapıyoruz bu süreçte. Sorun yaşamayan gebelerimiz tutmaya devam ediyor. Ama sorunlu olan hastalar; özellikle tansiyonu yüksek, diyabetik hastalığı olan veya gebeliğin ilk 3 ayında olupta çok bulantı kusması olan bir şey yiyemeyen hastalar veya doğuma çok az kalmış, bebeğin kilo alması gereken dönemlerde olan hastalara da bebek için yan etkileri olabileceğinden tutmamaları gerektiğini söylüyoruz. Bir gebeye 30 gün oruç tut diyemiyorum hiçbir zaman. Birde orucun mevsimi de önemli. Mesela yaz aylarında 17 saat aç kalıyor hasta. O zaman daha ağır geleceği için tutmamaları gerektiğini söylüyoruz genelde. 13-14 saat oruçlu kalacak dönemlerde doktor kontrolünde tutmalarını söylüyoruz. Esma Azbay: Gebelikte oruç tutmak bebeği etkiler mi? ÖNEMLİ OLAN GEBENİN DURUMU Genel olarak etkilenmiyor. Yapılan çalışmalara baktığımızda yurtdışındaki bir çalışmada gebeliğin ilk 3 ayında tutulan oruçlarda biraz düşük kilolarda doğmuş bebekler. Onun dışında böbrek hastası olanlarda böbrek sorunu olmuş ama 2018 yılında ülkemizde yapılan bir çalışmaya göre; gebelikte oruç tutulan bebeklerde hiçbir sorun olmadığı tespit edilmiş. Burada önemli olan hastanın durumu. Her hasta için aynı şeyleri söyleyemiyoruz maalesef. Esma Azbay: Gebelik döneminde oruç tutacak olan anneler sahur ve iftar vakitlerinde öğünlerinde neler yemeliler ve su tüketimleri ne kadar olmalı? ORUÇ TUTAN GEBE NASIL BESLENMELİ? Özellikle oruç tutan annelere, iftar ve sahur arasında bol sıvı almalarını istiyoruz. Mutlaka 2 veya 2,5 litre suyunu içmesini istiyoruz. Kesinlikle ağır beslenmesini istemiyoruz. Tuzlu, yağlı, şekerli, baharatlı gıdalardan uzak durup ve karbonhidratı azaltıp proteini artırmasını söylüyoruz. Yumurtası, sütü, peyniri, eti, tavuğu, balığı, bol yeşillik ve bol meyve yemelerini söylüyoruz. Oruç tuttuktan belirli bir süre sonra mutlaka doktoruna gidip bebeğin gelişimini ve suyunu kontrol ettirmesini öneriyoruz. Esma Azbay: Emziren anneler sahur ve iftar vakitlerinde nasıl beslenmeliler ve su tüketimleri ne kadar olmalı? EMZİREN ANNE BOL SU TÜKETSİN Emzirme döneminde oruç tutmak gebelik dönemine göre çok daha rahat. Emzirme döneminde oruç tutmaya daha çok izin veriyorum ben. Ama emzirme döneminde de 3 aylık emziren anneyle 9 aylık emziren anne arasında tabii ki fark var. 3 aylık emziren anne daha az aralıklı oruç tutabilir. 9 aylık emziren anne ise istediği kadar tutabilir orucunu. Beslenme konusunda da bol su tüketmesi gerekiyor. Çünkü emzirme döneminde yemek ile değil su tüketimi ile annenin sütü artar. Yani bol su içiyorsa sütü kesilmez. Normalde oruç tutmayan annenin de sütünün artması için bol su içmesi gerekiyor. Birde beslenmesinde protein gıdalarını artırarak yağlı, tuzlu gıdalardan korunacak. Esma Azbay: Emzirme döneminde olan anneler oruç tuttuklarında sütün doyuruculuğunu ve kalitesi etkilenir mi? Etkilerse hangi besinleri tüketmeliler? BEBEK İYİ GÖZLENMELİ Hayır kesinlikle böyle bir şey yok. Ben özellikle bu konuyu araştırdığımda 24 saat açlık ve susuzluktan sonra süt kalitesi etkileniyor. Gebelikte çok kilo alan annelerimizin emzirme döneminde vücudunda birikmiş olan kilo, bebeğe süt ile gidiyor zaten. 4’üncü ya da 5’inci aydan sonra ek gıdaya da başlandığı için süt kalitesi bozulmuyor, doyuruculuğunda herhangi bir şey değişmiyor. Sadece süt miktarı azalabilir. Böyle durumlarda da bebeğini iyi gözlemlemesi gerekiyor. Mesela anne emzirirken birkaç gün oruç tuttuktan sonra; sütü azaldıysa, bebeğinin huzursuzluğu arttıysa, daha az idrar çıkışıyla bebeğin bezleri daha az ıslanmaya başladıysa, bebeği gece uyumamaya başladıysa oruç tutmayı bırakması gerekiyor. Esma Azbay: Peki hocam. Vakit ayırdığınız için teşekkür ederiz, kolaylıklar dileriz. Prof. Dr. Gülengül Köken: Ben teşekkür ederim. Sizlere de kolay gelsin, iyi çalışmalar.