1980 öncesi Afyon,gece yarısı.

Gale çeşmesinin başı adam gayneyo.

Güyümünü,bakırcasını,bidonunu gapan gelmiş.Eşşeğinin heybesine su gablarını dolduran emmi tee Esentepe’den gelmiş.Yakın çeşmeler galebeşlik ginez burayı  tene gören sıreye girmiş.

Netcekle:Öne her evde su tesisatı,burma yok ki.Susuz ev dönmez.Mecbur çeşme başı bekleycen.İki elinde güyümler Afyon’un meşhur ayazında karda,tipide,buzda dıdıliye dıdıliye eve su daşınırdı.

Gavga dövüş tütüyo.Su bu,en gıymetli ihtiyaç.Mahallenin belalıları çeşme başını dutmuş,doldurtmak istemeyolar.Gafalarının duttuklarını yalağa yaneştirip güyümünü dolduruveriyola.Sesler yükseliyor.Gecenin körü,gafalar bozuk.Laf daleşi sussa,sopalar gonuşuyo.Garazorunan sabah ezenlerine kadar suyunu dolan evine varıyo.

Her mahallede çeşmeyi zaptedenler var.Çeşmenin burmasını tahtayla çakıp sadece kendi dolceği zaman sökenler.

Umumi çeşmeyi hususi çeşmesi gibi kullananlar.Çeşmeye her gelene sateşenler.

Evde içcek,yemeğe gatcek bidamla su yok.Buleşik daşta yığılı,zati gab gacak az.Gaplıkta gap galmamış.Esbablar yunmeyi bekleyo.Birer takım dışa geymeye,birer ikişer takım eve geymeye urben var.Evde yeni doğmuş bebesi olanlar eyice perişan gali.Bezleri birikir.Hayat goley değil birde bu cahaletin çirkefleşmiş haliyle uğreşiyon.

Gale çeşmesiyle Taşpınar çeşmesinin yunak dedikleri mahzenleri vardı.Çeşmenin dibinde bir göz oda şeklinde,içinde iki tane çamaşır daşı ve gazan ocağının olduğu mahzene yunak denirdi. Halı,kilim,çarşaf,esbab yucekler sabah ezenlerinde yunakta topleşirlerdi.Gazan ocağında suyu gaynatırlar,yardımleşerek akşama kadar kirlilerini yurlardı.Gündüzleri yasak olduğundan geceleri ileğenlerde kilim çinnenirdi. Durladıkları çarşafların iki ucundan dutuşur gıvıra gıvıra sıkarlardı.Kalenin eteğindeki iplere asarlardı.Mahzeni olmayan Olucak,Alağı,Tenekeli Çeşmelerin hatılında evinde çamaşırını yıkayan durlamaya getirirdi.

O vakitler aşşağıların evlerinde çeşmeler açıldığında yokarı,yokuş evlere su çıkmazdı.Evlerde musluklar akmazdı.Bazı mahallelerin sakinleri hortumu evlerinin musluğuna takar,sokağa salıveri,isteyen doldururdu.

Çaydanlık,tas,guşane,yağ tenekesi evde çukur ne varsa bidonların,güyümlerin,

kovaların yanında doldurulur,bitince gece gündüz su seferberliği yine başlardı.

Afyon’da çeşme başı konuşmaları:

Güyümü endiverisem görüsün,sıra benim,gaç yanından.

Bakırceyi geydiren gafenede gör.

Annecinde Alağı va,netmiye geldin bureye.

Yalağın daşı lingirdeyo,su gabını duterek doldur.

Allasen şu destiyi areye yaneştirive.

Hatılı gaplamışsın gaykıl eccik.Herkes su dolcek der kaktırıveri.

Goca bidonun başını aşama gada mı beklecez.Areye bizim güyümleri sok dövişmiyem.

Senin evde çeşme va,git dolma burdan.

Guyudan su çekmeye erinmiş burda şahpazlenceği dutmuş…

Ağza alınmecek laflar…

Hal hatır sorup çeşme başında hem suyunu dolup hemde çay içenler.

Çeşme başı dedikoduları ve govaleşenleri

Çeşme başında gelinlik kız bakmaya gelenler bile var.

Afyon Merkez’de üç önemli kaynak suyu vardır.

3.Alaaddin Keykubat’ın kızı Melek Peyker halk su sıkıntısı çekince “Büyük Pınar”kaynağını bir çömlek altına Ermeni’den satın almıştır.Kışlacık ve Kalecik Köyleri arasındaki kaynaktan 20km uzaklıktan su kanalları inşa edilip şehrin bazı çeşmelerine verilmiştir.Afyon halkı “Çömlek Suyu”,”Ölçek Suyu”da der.Ördek,Deper,Asiye Sultan,Akçeşme,Devrane,İmaret Çeşmelerinden Kadınana Suyu akar.

Bir söylentiye göre Afyon Kalesi fethedilirken Çavuş Dede susayan askerleri için kayaya vurarak su çıkarmıştır.

Bir söylentiye göre de:Bali Sultan,Hasan Basri,Karacaahmet  Afyon Kalesi ile Hıdırlık arasında gezerken Karacaahmet “Burada Su Olacak” deyip asasını yere vurarak su fışkırtmıştır.Küçük Olucak,Büyük Olucak çeşmeleri suyunun kaynağı burasıdır.

 Taşpınar Kaynak Suyu Taşpınar Çeşmesine suyunu verir. 

Bedrik Mahallesinde derinliği 4 m.olan 1914 yapımı 1 nolu Su deposu vardır.

          Afyon’da ev musluklarından akan su eksik olmasa da “Su dolmiye gitmek”bizde bir alışkanlıktır.İçme sularımızı  Ördek’ten,Olcak’tan veya kaynak suyu akan diğer çeşmelerden gider bidonları doldururuz.

Susuz yaşamayı öğrenmek zorunda kalmayalım.Su gibi aziz olalım…