Doğada, giysilerimizde, her zaman her yerde renklerle çevriliyiz, renklerin içindeyiz. Tek bir söz bile etmeden, istemsiz olarak, sağlığımızı ( rengin sararmış cümlesinde olduğu gibi) ya da duygularımızı ( utandığımızda kıpkırmızı olmak ya da korktuğumuzda bembeyaz olmak gibi) renklerle ifade ederiz. Peki renk nedir?
Renk, ışığın gözün retinasına değişik biçimde ulaşmasıyla ortaya çıkan bir algılamadır. Renk, göz ile yakalanan ışık etkisidir. Işığın eşya üzerine çarpmasıyla yansıyan ışınlardan gözümüzde meydana gelen duyumların her birine renk denir. Renk anlamı ışık, göz ve beyinle idrak edilir. Işığın göze gelmesi fiziksel, bu ışınlar karşısında gözde meydana gelen işlemler fizyolojik, ışınların gözde algılanması da psikolojiktir.
Çevreyle olan duyusal etkileşimimizin ağırlıklı kısmı ışık ve renk uyaranlarının oluşturduğu görsel algılamamıza dayanmaktadır. Işık frekansının belli bir oranda yoğunlaşması sonucu ortaya çıkan renkler, içerdikleri düşük ya da yüksek titreşimli enerjileriyle insan psikolojisi ve davranışları üzerinde etkili olmaktadır. Renklerin psikolojik etkileri insanın zihinsel aktivitelerini, fiziksel performansını, psiko-sosyal durumunu etkilemekte, insan-donanım-çevre sistemi içinde önemli bir rol üstlenmektedir.
Yapılan gözlemler, sıcak renklerin hâkim olduğu mekânlarda geçen zamanın, gerçek sürenin üstünde olduğu, soğuk renklerle renklendirilmiş mekânda geçirilen sürenin ise gerçek sürenin altında kaldığı yönündedir. Yapılan deneylerde renklerin, bireyin koku ve tat alma duyuları üzerinde de etkili olduğu saptanmıştır.
Örneğin sarı ve yeşilin ekşi, turuncu, sarı ve kırmızının tatlı, mavi ve yeşilin acı, soluk yeşil ve açık mavinin tuzlu tatları çağrıştırdığı, yeşilin çam kokusunu, eflatunun parfüm kokusunu çağrıştırdığı saptanmıştır.
Renk anlamı üç sistemde ele alınmalıdır:
Fizyolojik Sistemde Renk
Çeşitli ışık cinslerinin göz retinası üzerinde, sinirler vasıtasıyla meydana getirdiği fizyolojik olaydır. Renk ise bizdendir, renk bir duygudur. Yaşayan varlıkların sinir sistemlerinde mevcuttur.
Fiziksel Sistemde Renk
Ölçülerle ve rakamlarla geniş olarak belirtilen bir olaydır. Işığın hangi dalga uzunluğunu hangi oranda bulundurduğu esastır. Fizik bakımından renk türü titreşimde ışık dalgalarından ibarettir.
Bu ışık renk dalgaları değişik uzunluktadırlar. Kırmızının en kısa, mavinin en uzun olduğu gibi. Sarı, kırmızı ve mavi esas renklerdir. Yeşil, turuncu ve mor ise esas renklerin ikişerli karışımından meydana gelir.
Her ne kadar doğadaki her cisim bize renkli görülse de, o cismin yüzeyi bazı dalga boylarını emme bazılarını yayma özelliğine sahiptir. Bu fiziksel etkilere göre beyaz ve siyah renk değildir. Üzerine düşen ışığın tüm dalga boylarını yansıtan cisim beyaz, tüm dalga boylarını yutan ve yansıtmayan cisim siyahtır. Yani beyaz ve siyah renk değildir.
Psikolojik Sistemde Renk
Beynimizde uyanan bir durumdur. Rengin bir duygu olması ve sinir sistemimizde mevcut olması, güçlü bir psikolojik araç olmasını da beraberinde getirir. Renk psikolojisini kullanarak pozitif ya da negatif mesajlar iletebilir, satışlarınızı arttırabilir (fast food mağazalarının panolarında ve logolarında kırmızı ve sarı renkleri kullanarak yaptıkları gibi) , kalabalığı sakinleştirebilir ya da bir atletin kaslarını güçlendirebilirsiniz. Günümüzde pek çok restoran, hastane, dershane, oteller vb. iç mekân düzenlemelerinde, mekânların ihtiyacına göre renk düzenlemeleri yapmaktadırlar. Farklı kültürlerde renklerin farklı anlamları olduğu bilgisiyle birlikte, batı yarı kürede temel renklerin anlamları, genel olarak şöyledir:
SİYAH: Otoritenin, gücün, istikrarın ve sağlamlığın rengidir. Siyah giysiler daha ince gösterir. Fazla miktarda siyah kullanıldığında insanları alt etmek kolaylaşır.
BEYAZ: Dünyanın önemli bir kısmı için beyaz saflığı simgeler. Temizlik, aydınlık ve güvenle ilişkilidir. Bazı doğu ülkelerinde matem giysileri beyaz olur. Beyaz yaratıcılıkla ilintilidir. Renk tayfındaki bütün renkleri içinde barındırır.
GRİ: Çoğu zaman hayattaki pratiklik, zaman dışı, orta yolcu, katı şeylerle ilişkilendirilir. Fazla grinin neredeyse hiçbir duygusu yoktur ama bir parça gri, ürününüze kaya gibi sağlam duygusu verecektir. Grinin önemli bir versiyonu olan gümüş rengi ise yardım eli uzatmakla ve güçlü karakterle ilişkilidir.
YEŞİL: Gelişmenin, doğanın ve paranın rengidir. Yeşil sakinleştirici bir renktir. Koyu yeşil muhafazakârlıkla, erkeksilikle ve dünya nimetleriyle ilişkilidir. Gıpta etmekle, iyi şansla, cömertlikle ve bereketle de ilişkilendirilir. Huzurun, uyumun ve ilerleme enerjisinin geleneksel rengidir.
SARI: Kahkahanın, mutluluğun ve iyi zamanların rengidir. Etrafında sarı renk olan biri iyimserleşir çünkü beyni mutluluk hormonu salgılamaya başlar. Sarı yoğun olduğunda huysuzluğun rengine dönüşür. Metabolizmayı yükseltme özelliği vardır. Doğru yerde ve yeterli miktarda kullanıldığında güçlü bir pazarlama aracıdır.
TURUNCU: Yeryüzündeki en göz alıcı renktir. Eğlenceli zamanlarla, mutlu, zinde ve enerjik durumlarla ilişkilidir. Bu rengin sükûnetle uzaktan yakından ilgisi yoktur. Pazarlamada fazla kullanılan bir renk değildir. Çocuksu davranışları tetikler.
KIRMIZI: Dikkat çekmek istiyorsanız kırmızı kullanırsınız. Enerjinin rengidir. Heyecan ve hareketle ilişkilidir. Çevrelerinde fazlaca kırmızı renk olan insanların kalp atışı normal insanlara göre biraz hızlanır. Tutkuyu, hızı, tehlikeyi ifade ederken kullanılır.
KAHVERENGİ: Dostluğun, durmuş oturmuşluğun ve güvenin rengidir. Yeryüzünün, toprağın rengidir bu yüzden de ayakları yere sağlam basmakla ilişkilendirilir. Hindistan’da kederin rengidir.
MOR: Kralların, kraliçelerin ulviliğin rengidir. Refah, gönenç ve sofistikelikle ilişkilidir. Problem çözmede kullanıldığında beyin faaliyetlerini uyarır. Aşırı kullanımı yüzeysel olmakla ilişkilendirilir.
MAVİ: Güven verir. Aidiyet hissi uyandırır. Dünyanın çok büyük bir bölümü mavidir. Mavi renge bakmak bedenin sakinleştirici kimyasallar iletmesini tetikler. Ancak mavinin bazı tonları soğukluk ve mesafeyle ilişkilidir. Mavi renk konsantrasyonu kolaylaştırır.
Günümüzde renk terapisi klinik psikolojide, bir tedavi yöntemi olarak kullanılmaktadır. Hayatınızda daima sevdiğiniz renklerin olması temennisiyle, mutlu haftalar, Sanatla kalın
