Malatya’nın eski adı…
Malatya, adının kökeni antik dönemlere dayanan önemli bir Anadolu şehridir. Bu etkileyici kent, Hitit döneminden günümüze kadar isim değişiklikleri yaşamış ancak kökeni hemen hemen aynı kalmıştır. Malatya adı, Hititçe "bal" anlamına gelen "Melid"den türediği düşünülmektedir. Hitit hiyerogliflerinde bir öküz başı ve ayağı ile ifade edilen Malatya, antik çağ coğrafyacılarından Strabon tarafından "Melitene" adıyla zikredilmiştir.
Asur dönemlerinde Malatya…
Asur dönemine ait belgelerde "Meliddu, Melide, Melid, Milid, Milidia" gibi isimlerle geçerken, Urartu kaynaklarında "Melitea" olarak anılmıştır. Bu tarihi şehir, Strabon'un anlatımına göre, Fırat Nehri ve Kappadokya Krallığı sınırında, zeytin, üzüm ve meyve ağaçlarıyla bezenmiş, gelişmiş bir bölgedi. Arkeolojik buluntular, şehrin Asur Kraliçesi Semiramis tarafından "Meliten" adıyla kurulduğunu doğrulamıştır.
Arslantepe'de M.Ö. 3600-3500'lere tarihlenen bir tapınak, M.Ö.3300-3000 yıllarına ait bir kerpiç saray ve binlerce mühür baskısı bulundu. Bu veriler, o dönemde Arslantepe'nin aristokrasinin doğduğu ve ilk devlet şeklinin ortaya çıktığı önemli bir merkez olduğunu gösteriyor. Arslantepe, MÖ 5. bin yıl sonlarından MÖ 4. bin yıl sonuna kadar, yer yer Yukarı Mezopotamya'nın bir parçası olmuş, ancak yerel özelliklerini korumuştur.
Arslantepe, yerel ekonomiyi kontrol eden önemli bir merkezdi. Bu merkezde, M.Ö. 4. bin yılın sonlarında geniş bir saray kompleksi bulunuyordu. Bu sarayın duvarları baskı motif ve duvar resimleri ile süslenmiştir. Sarayın koridorlarında çok sayıda mühür baskısı bulunması, idari etkinliklerin yoğunluğunu ve burada çok sayıda memurun çalıştığını gösterir.
Roma döneminde Malatya
Malatya, Roma İmparatorluğu döneminde Roma'nın sınırlarını korumak için önemli bir merkez olarak kullanılmıştır. Bu dönemde de "Melitene" adını taşımış ve Roma şehir surları inşa edilmiştir. Bizans İmparatorluğu döneminde de Malatya, Siyasi ve ekonomik anlamda önemini korumuştur. Bizans-Arap mücadelesi sonucunda şehir İslam hakimiyetine geçmiş ve Araplar tarafından "Malatiyye" adıyla anılmaya başlanmıştır.
Türkler için Malatya’nın önemi
Malatya, Türkler'in önemli bir yerleşim yeri durumuna gelmiş ve 11. yüzyıldan itibaren Anadolu'nun önemli bir Türk yurdu haline gelmiştir. Danişmentliler, Selçuklular ve Osmanlılar döneminde de Malatya, farklı isimlerle anılmaya devam etmiştir. Bugün modern bir yapılanma içerisinde olan Malatya, tarihi çekirdeğini oluşturan Battalgazi (Eski Malatya) ilçesi, bugün turistik bir bölge olarak varlığını sürdürmektedir.
