Afyon’da adı Gale,

      Türkiye’de adı Afyonkarahisar Kalesi,

      Tarihte adı Karahisar Kalesi,

      Köylüye göre Gareyser,

      Dillerde Garahisar Galesi,

      Kayıtlarda Afyon Kalesi…

      Afyonlu için şehrin yakışağı,

      Heybeti ile cümle aleme arz-ı endamı…

 Afyon Kalesi’nin sefasını Çavuşbaş ile Hesarardı sürer.

Cefasını Kale Mahallesi çeker.

En güzel Gale manzarası Çavuşbaş’tadır.

Kız kulesi net görünür.

Efsanelere,hikayelere,dileklere konu olmuş Gale’nin güzelliği, baharın geldiği Mayıs ayında anlatılır. 

Çavuşbaş’ta bir hıdırellez…

Sabah ezenlerinde Gale’nin depesindeki Kız Kulesi’nden “Ahdım ahdım evlencek vahdım”diye ünniyen kız sesine “Ahdım ahdım iş vahdım”diye bağıran erkek sesi karışır.

Mahalleli “ Kimisen ahdın olsun,inşallah”

diyerek güne başlar.6 Mayıs bereket,dostluk,

doğayla gucakleşme günüdür.

Gomşular Gale’ye çıkam diye gavilleşir.Gomşulardan biri çerezi ben alen.

Öbür gomşu benim goca çaydanlığınan çayı ben demliyen.

Bigomşu ev ekmeğim dazecene çim ede süreriz.Bükmem de var.

Öteki gomşu ipi,topu,yaygıyı,

minderi,mendili,güccük tüpü de ben getiren.

Tenekeli çeşmenin ardındaki ara yoldan direk Gale’nin eteğindeki düzlüğe çıkılır.Herkesin çocukluğu orda geçtiği için Gale’nin her tümseğini her daşını ezbere bilir.Gomşular ellerinde piknik malzemeleriyle depeye doğru çıkarlar.Önden çocuklar en güzel yeri gapmeye giderler.Eski yıkıntının oralar düzlüktür.Badem ağaçları vardır.Galenin oyukları yakılan ateşlerden islenmiştir.Hıdırlık ile Kale arasındaki tarihi evler,yollar,sokaklar görülür.Manzaraya karşı yaygılar serilir,

sancaklar kurulur.

Büyükler yemeği hazırlarken gençler hemen oyuna kalkar.İp atlanır.Top oynanır.Galede top oynamanın tadı başkadır.Topu hızla küteledinmiydi teee aşşağı yuvalanır.Neyse ki her oturanı tanırsın da top elden ele yine sana ulaşır.Gomşularla gülüş çığrış yenilir,içilir.Baharın gelişi kutlanır.

Galenin yosun tutan daşlarına tükürüp küçük daş sürtülerek kına yapılır,ellere sürülür.

Otların arasından papatyalar,sarı,turuncu renkte bicir bicir yeni açmış çiçekler toplanır.

Gale de dolaşan kaplumbağalar sevilir.

Hıdırellez günü daş gararıp akşam olana kadar eğlenilir.

Yaz boyu her fırsatta Gale’ye ya yıkıntının oraya veya biraz daha tepede bademliğe Aşıklar Mevkisi’ne çıkılır piknik yapılır.

Tenekeli Çeşme’nin  ardından girilen Gale eteğinde Çavuşbaş’ın delikanlıları futbol oynarlar.Az eğimi,tepesi olsada genişce düzlüktür.Top oynamaya elverişli sahadır.

Çavuşbaş futbol takımı başarılı takımdır.

Çavuşbaş yakasından tepeye kadar çıkılmaz.En yukarılara varıldıkca aşağıdan görünmeyen dikleşen kayalar vardır.

Denemeyin.Tehlikelidir.

Eski Çabuşbaşlı’lar bilir.Her sene Gale’den ölür veya yaralanır,yedi kişi düşer.Çocuklarını yanında büyükler olmadan Gale’ye yollamazlar.

Gale’nin Kale Mahallesi yakasında merdivenleri vardır.Kale Çeşmesi’nin hemen yanından itibaren başlar.550 basamak.

Sanki hemen çıkılıverilecekmiş gibi başlayıp insanı yoran,basınçtan,eğimden dizlerinin ferini kesen merdivenler…

Gale’nin depesinde su sarnıçları,ayak izleri,kalıntılar vardır.

En tepede çaycı emmi vardı,duruyorsa manzaraya karşı demli bir çay ve surlarda çekilen fotoğraflar keyif vericidir.

Amandiyen aşşağı tüngülmen,depe üstü çakılırsınız.

Galeden 70’li yıllarda ve öncesinde Kale Mahallesi’ne kayalar düşmüş.

Hesarardı tarafı çamlıktır.

Piknik masaları vardır.Havası insana iyi gelir.Surların arka yakası görülür.

Neredeyse tepeye kadar çıkılabilir ancak surlardan tepeye ulaşılması zordur.

Tehlikelidir.Merdivenler en güvenli yer sayılabilir.

Eski Afyonlu’lar bilir.Gale’nin 7 adet kapısı vardır.Anlatılır:Kale Mahallesi’nde Gale’ye bitişik evlerden biri bir gecede boşaltılıp ev mühürlenmiştir.

Komşuları merak edip eve girip baktıklarında duvarın arkasında devasa bir kapı vardır.

Yarenler,Burmalı ve Gale çevresinde aynı şekilde 7 kapı…

O civarda doğup büyüyenler mutlaka duymuş ve görmüşlerdir.

Yaşlıların yalancısıyız: “Gale’nin içi boruya benzeyen boş mağara şeklindeymiş.

Kapısından kimi meraktan kimi define bulurum diye girenler olmuş.

Gazdan ve uğultudan ilerleyememişler.

Hayvan haşarat bile yaşamıyormuş.”

Afyon Kalesi’nin sönmüş bir volkan oluşu anlatılanların doğruluğunu kanıtlar niteliğindedir.

Gale Afyon Halkı için önemlidir.

Gale’nin ardı garardıysa yağmur yağar.

Gale depesi aydınlıksa hava kapalı dahi olsa güneş açar.

Kışın sabahları Gale’ye sis iner,adeta kaybolur.

Gale eteklerinin manevi bir atmosferi vardır.O civarda gezenlerin kalplerini garip bir güven ve huzur duygusu kaplar.

90’lardan önce Afyon Kalesi surları çok güzeldi.Tam Karahisardı.Surlar adına yakışır şekilde birazı füme çoğu yeri karaya çalan renkteydi.O zamanın İnkılap Tarihi öğretmeni belediye başkanı restore adı altında tamir ettirdi.Harabeler de dahil surları beyaz taşlarla yeniden ördürdü.Aslına uygun değil denildiğinde “Zamanla kararır” dedi.

Senin taşlar kararmadı,hocam!!!

Afyon Kalesi şehrin her yerinden görünür.

Sadece Harbiş’e varmadan Gale Görünmez de yoktur.

Afyon Merkez sınırlarına girer girmez gözün Gale’yi arar…

Gale’yi ardında bırakınca gözlerin dolar…

Gurbette yaşıyorsan eğer hasretinden Gale ile gucakleşesin gelir.

Afyon Kalesi’ne çıkan yedi sene şehirden gidemezmiş o hesap depesine inip çıkıp durasın gelir….

      Afyon resmi kurumlarının düzenlediği Afyon Kalesi’nin ve şehrimizin tanıtımı için çok önemli olan Kale Koşusunun her yıl yapılmasını diliyoruz.