Evini temiz tut,dünür gelir.

Kendini temiz tut,ölüm gelir.

Afyon’da genç kızı olan anneler bilirler ki her an gapıya vuran olur.

Misafir gabul ediyonuz mu?

Hayırlı bi iş geldik?

Gapı gapı dünür gezenler…

Buyur edilse bir türlü,edilmese öbür türlü.Dünürçü govanlar denilerek adın çıkar korkusu.Dünürçüler buyur edilir,elmecbur.Ne hikmetse hanımlardan birinin ayağı takılır, halının altı tozlu mu? hemen bakılır.Oturana kadar sehpa,masa,raf ellenir,temizlik kontrolü yapılır.Anne kıza işaret eder,kız üsturuplu güzel bir entarisini giyer,odanın dışında bekler.Anne secerelerini,oğlanın ne iş yaptığını,öne düşen olup olmadığını sorar,öğrenir.Annenin gafasına yatsada yatmasada genç kız görücüye çıkmıştır gali.

Dünürçüler Gızımız gelsin,bigörem deyince anne ünner.Kız odaya girer hoşgeldiniz der,el öper.Dünürçülerden biri çok kısık bir sesle Bi bardak su verimin güzel gızım der.Kız duyarsa yüzler güler,birde heyecandan duymazsa vay haline az eşitiyo gı bu denilir.Su getirip içilene kadar kızın endamına bakılır.Bir iki dakika kız oturtulur.Nasısın,iyimin gibi sorular sorulur konuşması hali tavrı onaylanır.Kız çok konuşmazsa Ağzı va dili yok çok konuşursa cedirdek gız denir.İkramda sadece su verilir.Çay,soğuk,sıcak içecek verilmez.”Gızı vermiye dünden ırazıyız”demektir. Beğenilirse oğlumuz bi görsün,Perşembe günü gine gelem diye gavilleşilir.Artık hangi Perşembe beklenir.Bu arada kız evi oğlanı,ailesini sorar soruşturur.

Perşembe oğlan ve ailesi gelir,tanışılır.Kız ve oğlan bir odada kısacık konuşurlar.Bazı ailelerde yanlarında bir kişi daha olur.Aileler birbirini beğenir,dünür düşük sahibi olurlar.Kız oğlan birbirini beğenir,gelinkız damat olurlar.Oğlan evi Söz kesmek için gün ister.Gün belirlenir.

Filancanın gızını bitirdik diye etrafa haber salınır.Oğlan evinin akraba kadınları gelin kızı Perşembe günü görmeye gelirler.

Dürü edilecek mi?

Söz bohçasına kaç kişilik,ne konulacak?

Yüzük,söz elbisesi almaya ne zaman gidilecek?

Sözde ne takılacak?

Kaç kişi olunacak?

Hanımlar herşeyi konuşur,ayarlar.

 Gelin kız ve damat adayı olmak üzere iki dünürlerle birlikte söz alışverişine gidilir.Söz yüzüğü,ince set takı,söz kıyafeti alınır.Oğlan evi gelin kıza aldığı iç dış kıyafet,yazma,çorap ve nakışlı dantelli el havlusunu güzel bir bohçaya koyarak söz bohçasını hazırlar.Tepsilerin içine çerez,dutma şeker doldurulup kırmızı veya yeşil jelatinle kaplanır,süslenir.En büyüyünden çiçek yaptırılır.Çikolata dizdirilir.Söz sonrası datlılık olsun diye dağıtılmaya lokum alınır.

Söz günü kız tarafı yakın akrabalarını çağırır.Ev temizlenir,düzenlenir.Erkek tarafı, en yakın akrabalarıyla birlikte söz bohcası,çiçek,çikolata ellerde,süslü çerez tepsileri başlarda kız evine gelinir.

Evde baş köşelere büyükler oturtulur.Kız evi isterse eğer genellikle ağzıaçık,bükme olmak üzere yemek verir.

Büyükler hoş gittin,beş geldin edip ortamı yumuşattıktan sonra isteme törenine geçilir.

Allahın emri peygamberin gavli ile gızınızı oğlumuza isteyoruz.

Verdik gitti.

Gelin kız odadaki herkese kahve yapar.Söz gavesi denilir.Söz gavesini dağıtan gelin kıza çeyizine bişey alasın bahşişi bırakılır.

Yüzük töreni yapılır.Söz yüzükleri takılır.Takılar takılır.Söz gavesi içilmiş,sözlenilmiştir artık.

Söz gününden sonra eş,dost,yakınlar bir süre hediyeleriyle hatırsora,hayırlı olsuna gelirler.

Gelin kız ve damat birbirini daha iyi tanısın diye dünürler daha sık oturup kalkarlar.

Bu arada tarihler denk geldiyse kıtır helva,küspe dolu gondollarla oğlan evinden kız evine kandil ziyaretleri,ramazan davetleri yapılır.Sözlülük,nişanlılık sürecinde kurban bayramı olursa oğlan evi kız evine boynuzunda bilezik takılı,süslü,kınalı koç gönderir.

       Bir mani yoksa sözlülük uzatılmaz,nişan konuşulur.Nişanı kız evi yapar.Kız evi nişanı ev,salon nerede yapacaksa söyler.

Oğlan evi dürü konuşur.

Ev içeri mi isteyonuz? Yoğusam açılcez mi akrabalarınıza?

Dürü iç çamaşır,havlu,çorap,kumaş gibi hediyelerin tepsiye sıralanıp törenle gönderilmesidir.İki taraf birbirine karşılıklı yapar.

“Ev içeri olsun dünür siz bize,biz size”lafından sonra nişan alışverişi konuşulur.

Kız evi nişan gününü,yerini oğlan evine bildirir.Davetiyelerle veya telefonla genellikle öndücü olunan eş dost ve akrabalar ünnenir.Kız evi çoğunluktadır.Oğlan evi yakın akrabalar,tanıdıkları çağırır.

Gelin kız ve kardeşleri damat tarafından kuaföre götürülür.Nişanlık giydirilir,eve getirilir.Nişandan önce kızevi hazırlık yapar.Genellikle bükme,kahvaltılık,yaprak sarması,pilav,musakka yemeklerinden yapar ki davetlilere sofra kurar.Çeşit ne kadar çoksa o kadar iyidir.Oğlan evinden dayı hanımları ve teyzeler,halalar başlarında dürü tepsileri,nişan bohçaları ile kız evine gelir.

Kız evinden damat bohcası oğlan evine gönderilir.

Oğlan evi,kız evi nişan yerinde toplanırlar.

Oğlan anası herkesin huzurunda Gızı oğluma verdin mi ayy dünür diyerek tekrar ister.Kız gayınnasının elini öper.Tef eşliğinde,oyun havalarıyla karşılıklı oynanır.En sona doğru damat gelir,gelinle karşıklı oynarlar.Bir büyük tarafından nişan yüzükleri takılır.Takı törenine geçilir.Gelin kıza önce gayınna bilezik,set takar.Davetliler öndüçleri neyse altın,para takar.Takılar kız evinde kalır.

      Nişan yörük köyünde olsa gelin kız avluda ortaya dineltilir.Akrabalar tarafından gelinin

kafasına kumaşlar,elbiseler,etekler atılır.

       Nişan bitiminden günler sonra zinardı yapılır.Gelin kız ona alınan tüm kıyafetleri  teker teker giyerek davetlilerin huzuruna çıkar.Geline,oğlan evi altın takar.Kız evi oğlan evine gider. Damatda nişan sonrası arkadaşlarıyla hamama gider.

      Dünürler eşya konuşur.Afyon’da genel adet mutfak ve yatak odasını kız evi alır ve düzer.Salon takımı,yemek odası takımı,oturma odası takımı,televizyon anlaşmaya bağlı olarak oğlan evi alır.Beyaz eşya ikiye bölünür çok zaman.Kızın çeyizine göre.

Gelin ayrı mı encek?

Gelin birlik evine mi encek?

Bu durum gözönüne alınarak alışveriş kararlaştırılır.

Düğün gününe kadar taraflar ne alınacaksa alır.Düğünden on gün önce kız evine akrabaları çeyiz asar.Bir odaya danteller,kanaviçeler,yastıklar,yorganlar,kap kacak,yemek takımları,fırın,çamaşır makinesi,borcamlar akla ne geliyorsa sergilenir.Ziyaret edilir.Her gelen hediye getirir.Oturacağı eve yerleştirilene kadar çeyiz asılı kalır.Kız evinden gelin sandığı çıkarken gelinin bir yakını sandığa oturur gaynatadan bahşiş ister.Bahşişini almadan sandıktan kalkmaz.

       Düğün gününden önce anlaşmaya göre davetliler eşliğinde resmi nikah kıyılır.

Düğüne Oku çıkarılır.Düğün kartı ve yakın akrabalara kumaş,gömlek,yazma ile ünnenir.

Kartlarda düğün yeri,gelin bindirme,gelin indirme,kına gecesi,adres,saat yazar.

       Pazartesi günü kız evinde saç kesme yapılır.Oğlan evinden hanımlar kız evine giderler.Gelin kız gayınnasının önünde yere duvağıyla oturur.Saçından bir tutam kaynanası tarafından kesilir.Dua edilir.Takı takılır.Gelin gelinlikle oturtulur.Davetliler tefler çalar oynar.

        Kına gecesini kız evi yapar.Sadece hanımların olduğu bir davet verilir.Kıza bindallı giydirilir.Kızın avcuna gayınna altın koyar.Çalgılar çalınır,eğlenilir.En son davetliler gider,akrabalar kalır.Gelin kızın ellerine ayaklarına kına yakılır.Evdekilere ip çatkılı kınalar yakılır.Kız evi küçük paketlerde çerez,haşgeşli lokul,zeytin,peynir konulan paketler dağıtılır.Oğlan evinde damadın küçük parmağıyla yüzük parmağına sadıcıyla beraber kına yakılır.Eğlenilir.

       Düğün eğer evin önünde yapılacaksa önceden masalar sandalyeler getirilir.Işıklar bayraklar sokağa asılır.

Gelin hamamına iki tarafın hanımları gider.Hamamda anneler oğullarına kız bakar.Yenir,içilir,eğlenilir.

Gayınna gelin kızına hamam bohcası verir.Hamam tası,lif,nalın,havlu,yazma olur,bohçada.

Hamama gelenlerin başlarına  gayınna yazma örter.Oğlan evermek,gelin almak goca bi cüzdan ister,Afyon’da…

Cuma gününden gelen çalgıcılar çalgı çalmaya başlarlar.Cuma akşamı komşularla ahenk yapılır.Cumartesi kız evinde kına gecesi varken oğlan evinde çalgılar eşliğinde gırık havalar oynanır.Afyon’un efeleri zeybek oynarlar.Damat halayı yapılır.Kadınlar ayrı erkekler ayrı olan da vardır.Kadınlı erkekli eğlenilen sokak düğünleri de vardır.Her gelene cumartesi belirtilen saatte tandır çorbası,etli pirinç pilavı,hoşaf,bamya,bol tereyağlı açma düğün böreği,üzüm,karpuz yemek verilir.Her gelen düğün yemeğini yemek zorundadır.

Bütün gece eğlence devam eder.Geceye yakın,gelinin evine toplaşılır gidilir.Gelinlik giymiş gelinle damatlık giyen damat karşılıklı oynarlar.Oğlan evi düğün evine döner takı töreni yapılır.Takıdan sonra misafirler dağılır.

Gece yarısı kız evi dilenmeye gelir.Ellerindeki tencere kapaklarını vurur,maniler dizerek oğlan evinin kapısının önünde çığrışırlar.Damat ve babasından bahşiş koparana kadar uğraşırlar.

Pazar günü arabalara havlu bağlanır, gelin almaya gidilir.Geline erkek kardeşi tarafından beline kuşağı bağlanır,duvağı örtülür.Kız çıkarma yapılır.Damata gözyaşlarıyla teslim edilir.Gelin konvoyuyla,oğlan evine getirilerek gelin alma gerçekleştirilir.Gelin kurabiyeleri kırmızı jelatinlere sarılı şekilde kız evinden gelir.Yom olsun diye mahalledeki bekar kızlara dağıtılır.

Gelin eve girerken şekerler paralar saçılır,kapışılır.

       Afyon’da günümüzde düğünler kurban bayramında yapılır.Bayram tatili olması ve kesilen kurbanın düğün yemeğinde kullanılması,en önemli nedenidir.Afyon’daki düğün salonları halka istenilen şekilde hizmet vermektedir.Termal otellerde düğün organizasyonları yapılmaktadır.

Afyon düğün adetleri geçmişten bugüne farklılıklar göstermektedir.Köyden köye düğün adetleri değişir.Merkezde Afyon yerlilerinin düğün adetleri ayrıdır ve içeriği fazladır.Devir değişip geçim zorlaştıkca adetler minumuma indirilmiştir.

      Allah huzuru,dirliği bozmasın,her kim evlendiyse bir yastıkta gocatsın.

      Her günümüz düğün bayram neşesinde olsun.

Geçmiş bayramınız mübarek olsun.