Çocuğun gelişimini etkileyen faktörler arasında aile ve okul ’un yanı sıra hızlı gelişen iletişim araçlarının önemli bir yeri vardır. Televizyon, sinema, video, reklamlar ve internet yayınları çocuğu dolaylı yoldan etkileyen güçlü kitle iletişim araçlarıdır.
Çocuğun gelişimi ve kitle iletişim araçları
Hayat hakkında daha çok şey öğrenmek isteyen çocuk televizyon, sinema ve internet yayınlarını takip ederek davranışlarını popüler olana göre belirler.
Kıyafetler, dinledikleri müzikler, izlediği filmler, oynadığı oyunlar televizyon ve internet içeriklerden oluşturur. Her birimizin gözlemlediği gibi reklamlar, çocuklar üzerindeki etkileri yadsınamaz. Başta bilgi edinme, öğrenme ve iletişim olmak üzere birçok faydası olan bilgisayar ve internetin özellikle çocuklar üzerinde fiziksel, sosyal ve psikolojik etkilerinin yanında birçok tehlikeler içerdiği de göz ardı edilemez bir gerçektir.
Bilimsel araştırmalarla, medya araçlarının çocukların fiziksel, psikolojik, sosyal gelişmelerini olumsuz etkilediği uzmanlar tarafından belirtilmektedir.
Fiziksel etkileri
Saatlerce televizyon ve bilgisayar karşısında hareketsiz oturan çocuklarda beden gelişiminin sağlıksız ve yetersiz olmasıdır.
Bu hareketsizliğin verdiği huzursuzluk ve sinirli ruh hali oluşturmasıdır.
Göz rahatsızlıkları, beslenme hazım bozuklukları ve mide ağrıları.
Kalp atışlarında anormal derecede hızlanma.
Psikolojik etkileri
Çocuklarda internet kullanımının ve kullanamamanın getirdiği stres ve endişeye yol açmaktadır. Bir süre sonra kimi çocuklarda içine kapanıklık. Uyku rahatsızlıkları ve kâbuslar görülebilir. Sürekli şiddet içerikli yayın ve oyunlara maruz kalan çocuklarda saldırganlık davranışında artma söz konusudur.
Çocukta uyum ve davranış sorunlarına yol açıyor
Televizyon kitle iletişim araçları arasında etkinliği en fazla ve yaygın olandır. Evde TV nin açık kalma süresinin 1 ile 18 saat arasında değiştiği ülkemizde çocuğun zihinsel dünyasının ve kültürünün inşasında televizyon küçümsenemeyecek bir öneme sahiptir.
Televizyon ve internet, çocukların dünyasında belirgin değişimler yaratmıştır. Ancak en önemlisi, çocukların kimi zaman kendi istekleri ile kimi zamanda yetişkinlerin izleme tercihleri nedeniyle karşı karşıya kaldıkları çeşitli medya içerikleri, çocukları yetişkinlerin başa çıkmada zorlandıkları bir kaygı dünyasına taşımaktadır. Televizyon aracılığıyla, sürekli tekrarlarla sunulan ve genellikle kaygı uyandıran haber içeriklerine ve görüntülere kolektif olarak maruz kalınmaktadır. Bunların çocuk psikolojisi üzerindeki etkisi yetişkinlere kıyasla çok daha fazladır.
İnternet bağımlılığı ve belirtileri
Online (internete bağlı) değilken, internette yapılan aktivitelerin hayalinin kurulması
İnternet kullanımının artan oranlarda devam etmesi
İnternette planlanandan daha fazla zaman geçirilmesi
İşteki ya da okuldaki başarıda düşme görülmesi
Sosyal ilişkilerde kopma yaşanması
İnternet kullanımı hakkında aile ya da arkadaşlara yalan söylenmesi
İnternetin günlük hayattaki problemlerden kaçmak için bir araç olarak kullanılması
Çocukların yüzde 25 interneti bağımlılık derecesinde kullanıyor.
İnternet yayınları bilgi ve iletişim kaynağı olmanın ötesinde çocuk, genç ve yetişkinler için bağımlılık riski içerdiği, “Avrupa Çevrimiçi Çocuklar Araştırması’nın(2015) sonuçlarına göre Türkiye'de çocukların yüzde 25'i interneti bağımlılık derecesinde kullandığı tespit edilmiştir.
