Afyonkarahisar'ın Emirdağ ilçesinde yaklaşık 10 metre çapında ve 4 metre derinliğinde obruk oluştu. Konuyla ilgili AKÜ’den Dr. Öğretim Üyesi Süleyman Gücek bir açıklama yaparak konuya dikakt çekti. İşte Dr. Gücek’in açıklamaları:
“Konya’da çok sık görürdük, şimdi Afyon ve Eskişehir’de”
Bugün Afyon/Emirdağ ilçesinde meydana gelen göçmeyi “Geoteknik” açıdan değerlendirmek istiyorum. Türkiye’de iklim değişikliği ve kuraklıkla birlikte ve aşırı ve kontrolsüz yeraltı suyu tüketimi sonucunda zemin profilinde zamana bağlı veya ani oturmalar son yıllarda artmıştır. Konya’da çok sık gördüğümüz obruklar 4 gün önce Eskişehir/Çifteler ilçesinde görülürken bugün de o bölgeye yakın Afyon/Emirdağ-Yeniköy köyünde ani oturma meydana gelmiştir.
“Ani derin çökmelere neden olmakta”
Genel itibariyle Obruk oluşumlarının başlıca etkenleri arasında; a) Yeraltı su seviyesindeki değişim, b) Statik ve Dinamik yükler, c) Suyun tutulması (Depolanması), d) Erozyon ve Kazılar yer almaktadır (Arık, 2022). Obruklar iki türlü oluşmaktadır; 1) Boşluklu Kireçtaşının içinde bulunan boşlukların çökmesiyle: Kil bakımından zengin kohezyonlu zeminlerin olduğu yerlerde yağışlarla birlikte aşağıya çok malzeme hareket edememekte ve alttaki boşluklar erimeden kaynaklı giderek büyüyerek ani derin çökmelere neden olmaktadır. Bu tip obruklarda ani çökme beklendiği için öncesinde yüzeyde net bir belirti oluşmadığından önlem almak da oldukça zordur.
“En önemli neden yüzey ve yeraltı su seviyesindeki değişim”
Nitekim obrukların oluşumunun en önemli nedeni yüzey ve yeraltı su seviyesindeki değişimdir. Aşırı yer altı suyu kullanımı, madencilik faaliyetleri, yanlış yapılaşma ve bilinçsiz tarımsal sulama gibi sebepler de obruk oluşumunu hızlandırabilir. Göçme/Oturmalar zeminin kohezyonlu, kohezyonsuz, doygun veya kuru özelliklerine bağlı olarak değişik hız ve miktarlarda oluşmaktadır. Bu nedenle konsolidasyon oturmaları diye tabir ettiğimiz oturmalar, Boşluk suyu basıncındaki azalmadan kaynaklı hacim değişimi ve zemin tanelerin yeniden düzenlenmesinden kaynaklı hacim değişimi ile ilişkilidir.
“Kapı ve pencerelerin düzgün kapanmaması bile bildirin”
Geoteknik açıdan yeraltı su seviyesindeki değişim, göçme/oturma problemi olan bölgelerde zaman içerisinde sorun yaratmaya devam edecektir. Bu tür riskleri olan bölgelerdeki insanımız; bölgesel zemin kaymalarını, yerleşim yerine yakın yapılarda oluşabilecek gözlemsel oturmaları ve çatlakları, kapı ve pencerelerin düzgün kapanmaması gibi problemleri takip ederek yetkililere bildirmelidir.
